Jeolojik Araştırmalar Derneği İkinci Başkanı Dr. Zeynep Elif Yıldızel hükümetin zamlardan çıkış programı benimsemesi gerektiğini belirtti.
ODTÜ Jeoloji Mühendisliği bölümü öğretim üyesi ve Jeolojik Araştırmalar Derneği İkinci Başkanı Dr. Zeynep Elif Yıldızel son dönemde enerji sektöründe artan maliyetler ve vatandaşa yansıyan zamlardan dolayı bir dizi açıklamada bulundu. Yıldızel açıklamasında ‘Enerji bir değer zinciridir ve zincirin tek bir halkasında olan değişiklik tüm sistemi etkilemektedir,” dedi.
Kontratların yenileri yapılmadı
Yıldızel, son dönemde yaşadığımız doğalgaz krizinde herkesin günü konuştuğunu; oysa yarını konuşmamız gerektiğini ifade etti. Yıldızel, ‘’Daha önce çok defa belirttiğim gibi enerji bir değer zinciridir ve zincirin tek bir halkasında olan değişiklik tüm sistemi etkilemektedir” dedi. Hükümete zamlardan çıkış programı öneren Yıldızel, “İran kendi kullanımı için gazı kesince aklımıza krizi konuşmak geliyor. Oysa ki; aylardır uzun dönemli kontratlar bitti, yenileri yapılmadı, doğalgaz depolarımız yetersiz ve dolu değil gibi bir sürü uyarı yapıldı, yazıldı ve konuşuldu. Ama geldiğimiz noktada hala elimizde bir plan ve strateji yok,” ifadelerini kullandı.
Petrol fiyatlarının hava şartlarından politik duyarsızlıklara kadar bir çok sevmediği faktör mevcut
Yıldızel, enerji değer zincirinde dikkat etmemiz gereken bir diğer nokta ise petrol fiyatları olduğunu, petrol fiyatlarının ise son dönemde yükselme eğiliminde ve yükseldiğini ifade etti. Yıldızel, 2014 krizi ile birlikte 30$’lara kadar gerileyen petrol fiyatları, geçtiğimiz hafta Brent petrolün 90$’ı görmesi ile ileri yönlü bir harekette olduğunu gösterdi. Petrol fiyatlarının hava şartlarından politik duyarsızlıklara kadar birçok sevmediği faktör mevcut olduğunu söyleyen Yıldızel, “son dönemde Asya piyasaları Covid süresince talep azalması yaşamışken Covid sonrası üretime geçtiği için talep artışları başladı. Bunun yanında petrol stokları 2021’de yaklaşık 470 milyon varil azaldı. OPEC ise Ocak 2022’de sadece 200.000 bbl üretimi arttırdı, oysa 400.000 bbl arttırmayı hedeflemişti. Doğu Avrupa’daki Ukrayna’yla ilgili gerginlikler ve Ortadoğu’da artık olağan sayılan sıkıntılar mevcut. Dolayısıyla uzmanların beklentisi petrol fiyatlarının azalan arzla birlikte artacağıdır. Uluslararası Enerji Ajansı’nın 2050 öngörüsü petrol fiyatlarının varil başına 185$ ulaşacağıdır. Bunlara ek olarak 2014 yılından itibaren düşük petrol fiyatlarında arama yatırımları sekteye uğradığı için arz kısmında yakın gelecekte önemli sıkıntılar yaşatacaktır” ifadelerini kullandı.
Elektrik sistemimiz kırılgan hale geldi
Yıldızel, “Petrol fiyatlarının yükselemesi doğal gaz fiyatlarına etki edeceğinden, talep artışıyla birlikte yaşadığımız doğalgaz krizinin ötesine geçeceği beklenmektedir” dedi. Yıldızel açıklamasına şöyle devam etti: “Dolayısıyla doğalgazla çalışan elektrik santrallerinin maliyeti yükseleceğinden elektrik fiyatları da artacaktır ya da maliyeti karşılayamadığı için üretim yapamayacaklardır. Nitekim Singapur’da enerji hammaddesi fiyat artışı elektrik üreticilerinin iflas etmesine neden olmuştur. Küresel petrol fiyatlarının ve doğalgaz fiyatlarının tetiklediği kriz bizim elektrik sistemimizi de kırılgan hale getirmektedir. Tabii ki sadece elektrik değil, petrol fiyatlarındaki artış rafineri ürünlerine de yansıyacağından topyekûn bir pahalılık ve ekonomik yük beklenmektedir. Ayrıca rafineri çıktısı olan yan ürünlerde pahalılaşacağı için bu ürünlerden üretilen günlük hayatta kullandığımız sayısız malzemede pahalı hale gelecektir.
Sürekli bahsi geçen bizde ki doğal gaz fiyatlarının artmasına neden olarak gösterilen ”ama Avrupa’da da artıyor” cümleleri sadece bir tespit olup çözüm üretmemektedir.
Yıldızel, ülke olarak bu şartlarda hâlâ romantik aramacılık yapmaya devam edersek, rasyonel ve uluslararası standartta arama üretim faaliyetleri gerçekleştirmez isek, daha çok kriz konuşacağımızı ifade etti.
“Eğer yurt dışında gerek kamu gerekse özel sektör vasıtasıyla kendi petrol ve doğalgaz rezervlerimize sahip olmazsak ülkeyi bekleyen ekonomik yük kaldırılabilir boyutları aşar. Sürekli bahsi geçen bizdeki doğalgaz fiyatlarının artmasına neden olarak gösterilen -ama Avrupa’da da artıyor- cümleleri sadece bir tespit olup çözüm üretmemiş olur. Avrupa ve dünyada artan enerji hammaddeleri mutlaka bizi de etkileyecektir. Önemli olan bu fiyat artışı için bizim ne gibi çözümler bulduğumuz ve uyguladığımızdır. Bugün gelinen noktada, 2014’ten beri küresel boyutta yapılmayan arama yatırımlarının sonucu olarak petrol stoklarının azalması ancak Covid nedeniyle geçtiğimiz iki yıl boyunca talep artışı yaşanmamış olması, yakın gelecekte oluşacak arz eksikliğinden kaynaklanan fiyat artışlarına neden olacaktır. İşte şimdi o noktadayız; yakın geleceğimizi, geç de olsa alacağımız ve uygulayacağımız kararlar belirleyecektir.”
ANKARA
